“De unieke kennis en ervaring die ik heb opgedaan bij het Jeugdjournaal wil ik delen. Er is een enorme kloof tussen de werelden van de jeugd en de volwassenen. Om de communicatie tussen die twee op gang te brengen, zijn bruggenbouwers nodig.” Tako Rietveld is jarenlang een bekend gezicht bij het Jeugdjournaal. Daarna ging hij verder als Kindercorrespondent en in die rol interviewt hij voor PACT voor Kindcentra kinderen onder meer over hun ‘ideale weekdag’.

“Kinderen en jongeren horen bij de samenleving. Ze doen er niet ineens pas toe als ze twaalf, zestien of achttien jaar zijn. Ook nu zijn ze medeburgers en moeten ze serieus genomen worden. Hoe eerder ze dat weten, voelen en ervaren, hoe beter. Kinderen worden geen mensen, ze zijn het al.” Rietveld schreef het Handboek Jeugdparticipatie waarin hij ouders, leraren, politici ‘en alle andere volwassenen die wel wat inspiratie kunnen gebruiken’ meeneemt in de wereld van de jeugdparticipatie.

Hoe doe je dat, kinderen laten meepraten, hoe betrek je ze bij wat er in hun leven – en hun toekomst – gebeurt? Op en kindcentrum, school of kinderopvang? Zes vragen aan Kinderombudsman Tako Rietveld.
 

Wordt er genoeg geluisterd naar kinderen?
Als ik aan een volle schoolklas vraag of ze hun vinger op willen steken als ze vinden dat er niet genoeg naar hen geluisterd wordt, dan gaan vrijwel alle vingers omhoog. Logisch misschien als je de vraag op die manier stuurt, maar in mijn ogen betekent het te vaak dat kinderen zich niet genoeg gehoord voelen omdat ze ‘toch maar kind zijn’.

Er gebeurt toch heel veel op het vlak van kinderparticipatie?
Zeker, maar ik krijg toch nog heel vaak het gevoel dat het voor de bühne is. Een paar kinderen bij je nieuwe plannen betrekken doet het pr-matig goed. Maar als je naar kinderen luistert over bijvoorbeeld hun ideale weekdag en je hoort al die tips om het leuker en beter te maken, daar zou je als school of kinderopvangorganisatie toch direct iets mee willen doen?

Hoe betrek je kinderen op een goede manier bij alles wat er in hun leven gebeurt?
De oplossing is - eigenlijk heel simpel – dat je er echt even samen voor moet gaan zitten. Vraag kinderen of jongeren: wat vinden jullie nu belangrijk en wat zouden wij kunnen doen om het mooier en aangenamer te maken? Als je dat oprecht doet, dan willen ze echt wel hun ideeën met je delen.

Zo simpel…?
Dat lijkt wel zo maar dat echte gesprek wordt op scholen of op andere plekken waar kinderen zijn zelden gevoerd. Het ‘grote geheim’ is dat je kinderen serieus moet nemen. Ze voelen het direct aan als je dat niet doet. Op het moment dat je ze als ‘kindjes’ aanspreekt ben je al af… Kinderen zijn vanuit hun eigen perspectief altijd groot. Serieuze vragen leiden tot dito antwoorden. En ga - letterlijk - op gelijke hoogte zitten, zo eenvoudig maar enorm belangrijk.

En als je dat doet zit je goed?
Wat ik het meest fout zie gaan is dat volwassenen het idee hebben: ik ben volwassen dus ik weet meer dan een kind. En dus gaan ze – onbewust - het gesprek in met het idee van: wat kan dit kind me nu vertellen dat ik nog niet weet? Maar vergis je niet. De manier waarop kinderen opgroeien is zo totaal anders dan hoe wij tegen de wereld aankijken. Daar kun je echt iets van leren. En op het moment dat je met dát gevoel het gesprek ingaat en oprecht wilt weten hoe zij de dingen zien, dan levert dat zulke interessante inzichten op…

Wat kunnen organisaties als de Kinderopvang en het Basisonderwijs leren van jouw aanpak?
Zoek het juiste level van communicatie en vraag kinderen structureel: wat vind jij leuk, wat wil jij doen en hoe kunnen wij jou daarbij helpen? Ik ben echt in shock als ik op een middelbare school of hogeschool kom en studenten spreek die werkelijk geen idee hebben wat hun talent is. Hoe is het mogelijk dat ons systeem leerlingen aflevert die een studie moeten kiezen zonder dat ze weten waar ze goed in zijn? Talenten samen ontdekken, daarmee moet je eigenlijk al vanaf dat kinderen nul jaar zijn beginnen…