“We willen graag dat er veel in regelgeving en financiering verbetert bij de vorming van Integrale Kindcentra (IKC’s). Maar als je kijkt naar de eerste resultaten uit proeftuinen die zijn gestart rondom het beroepsbeeld medewerkers Kindcentra, dan kun je niet anders dan constateren dat er ondanks de nodige belemmeringen al heel veel mogelijk is. Er zijn echt mooie, interessante, nieuwe rollen te bedenken voor medewerkers.” Aan het woord is Hans Schwartz. Hij is senior-adviseur arbeidszaken bij het CAOP. Vanuit daar werkt hij al zo’n zes jaar aan grote maatschappelijke uitdagingen en complexe arbeidsmarktvraagstukken zoals het lerarentekort en is hij nauw betrokken bij arbeidsmarkt- en opleidingsthema’s van PACT voor Kindcentra.

Naar aanleiding van het ontwikkelde beroepsbeeld zijn in het land drie proeftuinen gestart. Het gezamenlijk doel: de behoefte van het werkveld vertalen naar een aanbod op maat voor professionalisering. De Hogeschool Rotterdam, KPZ/campus Kind en Educatie en Signum en Fontys werden ingericht als proeftuin. Hans Schwartz vatte de belangrijkste uitkomsten van de afgelopen periode samen in een notitie. Deze is te lezen op de website van PACT voor Kindcentra, maar hij beantwoordt in de column in BBMP nr. 1, 2022 alvast een aantal vragen.

Wat is de basisvraag onder de drie proeftuinen?
“Hoe kun je het beroepsbeeld toespitsen op de verschillende functies binnen het integrale kindcentrum, op zo’n manier dat ze ook door opleidingen kunnen worden gebruikt? Welke loopbaanpaden kun je bewandelen en welke vervolgstappen kun je daarbij maken? En hoe kan de behoefte van het werkveld worden vertaald naar een aanbod op maat voor professionalisering?”

En is dat gelukt?
“Dat antwoord kent de nodige nuances en ik zou de lezer uitnodigen om vooral de samenvattende conclusie te lezen. Maar ik kan wel zeggen dat er een grote hobbel is die nog genomen moet worden. En dat is de relatieve onbekendheid met nieuwe functies als de Pedagogisch Educatief Professional (PEP) binnen kindcentra en daarbuiten. Zowel bij professionals maar zeker ook bij de organisaties in de wereld van onderwijs en kinderopvang.”

Wat zie je aan mogelijkheden voor professionals?
“Met de groei van het aantal Integrale Kindcentra (IKC’s) ontstaan er niet alleen betere ontwikkelingstrajecten voor het kind, maar ook meer en nieuwe mogelijkheden voor de ontwikkeling van medewerkers, organisaties, leidinggevenden en opleidingen. Het mooie van het brede karakter van het IKC is dat het twee kanten op werkt: door de brede expertise die nodig is voor de begeleiding van het kind zijn er ook voor de professional veel mogelijkheden om zichzelf verder te ontwikkelen en te verbreden of juist te verdiepen.”

Wat heeft het werkveld aan de proeftuinen? 
“Mogelijkheden voor nieuwe functies vind je ook in het basisonderwijs. Daar bestaat de vrees dat de functie van leerkracht wordt uitgekleed. Het is daarbij de kunst om de mogelijkheden voor ondersteuning en begeleiding te benutten om de functie van leerkrachten te versterken. De verdieping van het beroepsbeeld geeft met name de schoolleider of IKC-directeur die zich nog oriënteert op deze mogelijkheden een duidelijk beeld hoe functies kunnen worden ingevuld en welke variëteit daarbij mogelijk is.”

En het opleidingenveld? 
“Die kunnen met de praktijkervaringen uit de proeftuinen hun aanbod veel gerichter inrichten. Ze kunnen studenten anders én andere studenten aan zich binden. De IKC-omgeving is voor veel studenten veel aantrekkelijker dan een traditionele invulling van een functie binnen kinderopvang of basisonderwijs. Opleidingen kunnen zo ook mensen met een ander profiel aan hen binden. En wie weet kan het ook helpen bij het schrijnend tekort aan leerkrachten en pedagogisch medewerkers binnen beide sectoren. Voor dat we zover zijn moet er nog wel heel veel gedaan worden aan afstemmen van praktijk en opleiding en met name aan de bekendheid binnen de opleidingswereld met het fenomeen kindcentra en bijbehorend beroepsprofiel. De proeftuinen kunnen helpen bij de olievlekwerking die daarvoor nodig is.”

Tevreden?
Bij de verdieping van het beroepsbeeld zijn in de proeftuinen belangrijke stappen gezet.

Er is een scherper beeld van de tevredenheid van studenten en alumni met hun opleiding en de kansen voor verbreding en verdieping die dit hen biedt in hun werkomgeving. Daarnaast is er een uitgewerkt beroepsbeeld voor de PEP’er dat als voorbeeld kan dienen bij het uitwerken van de beroepsbeelden van andere functies in het IKC. Verder ben ik heel benieuwd naar de ontwikkelingen bij de proeftuin van Signum onderwijs en Fontys. Die kan een baanbrekend model worden voor ‘leren werken’ en ‘werkend leren’ waarbij studenten van verschillende opleidingen ‘samen optrekken’. En waar echt behoefte aan is - als je inzoomt op nieuwe functies - zijn kennisdeling en communicatie. Men weet gewoonweg nog lang niet altijd wat er allemaal kan. Misschien moet dat via proeftuinen, maar er is zeker ook de nodige ‘propaganda’ wenselijk. Kortom, we moeten nog meer de boer op...”

Download de notitie 'opbrengsten proeftuinen Beroepsbeeld Medewerker IKC'.